Ons Belang – Vereniging voor Agrarisch Natuurbeheer

Agrarische Natuurvereniging Ons Belang is opgericht op 21 december 2004, en telt in 2015 ruim 40 boeren- en burgerleden.

De vereniging stelt zich ten doel het natuur- en milieubeheer op de agrarische bedrijven te bevorderen. Het werkgebied van de vereniging is de gemeente Ten Boer. Leden van de vereniging zijn actief bezig met het beheer van akkerranden, grasland, kleigaten en knotwilgen. Dergelijk beheer zorgt voor een leefgebied voor insecten, vlinders, akker-, weide- en roofvogels

Van Dorps- tot Natuurvereniging

De vereniging heeft haar naam ontleend aan een coöperatie die eerder in Garmerwolde bestond. Deze coöperatie exploiteerde voor een aantal boeren in en rond Garmerwolde, een dorsmachine voor gezamenlijk gebruik. Deze coöperatie bestaat niet meer, maar haar naam leeft voort in die van de vereniging voor agrarisch natuurbeheer. De naam ´Ons Belang´ verwijst nu naar het algemene belang van een goede en gezonde natuurlijke leefomgeving.

Het landschap van de gemeente Ten Boer is uniek. Opvallend wordt het gebied doorsneden door het Damsterdiep en de deels onverharde oude Stadsweg. Ten westen van Ten Boer bestaat het gebied uit een oud bijzonder kleilandschap, het zogenaamde woudgebied. Kleigronden hebben daar een bruinzwart gekleurde bovengrond. Een gevolg van afzetting van klei in een venige moerasbos omgeving. Dit gebied wordt omringd door een van de eerst aangelegde dijken in de provincie Groningen, de Wolddijk. Het oostelijke deel van Ten Boer is een wierdelandschap bestaande uit kleinere huiswierden (bijvoorbeeld Hemert) en grotere dorpswierden (bijvoorbeeld Wittewierum en Woltersum). In het gebied floreerden in de 12e en 13e eeuw kloosters (o.a. bij Wittewierum, Thesinge en Sint Annen). Later, vanaf de 14e eeuw werden door de Groninger landjonkers verschillende borgen gebouwd (bijvoorbeeld de Ridderborg bij Ten Boer en Gelmersma bij Garmerwolde). In de 19e, begin 20e eeuw was het gebied rijk aan molens. Watermolens, maar ook zaag- en korenmolens stonden langs het Damsterdiep en bij de dorpen.

Akker- en weidevogelbeheer

Vanaf 1999 zijn akkerbouwers in het gebied bezig gegaan met het natuurvriendelijk beheren van randen van percelen. Op de randen werd en wordt een mengsel van (bloeiende) kruiden, granen en grassen ingezaaid. De randen vormen een netwerk met een open kruidige vegetatie, goed voor insecten, boerenland- en roofvogels. Vanaf seizoen 2005 is in verenigingsverband het weidevogelbeheer gestart. Daarvoor zijn tot en met 2010 contracten afgesloten met het toenmalige Ministerie van Landbouw en Natuurbeheer. Met een contract worden de activiteiten voor de bevordering van de weidevogelstand vastgelegd, dat wil zeggen weidevogelvriendelijk maaien, het realiseren van weidevogelvluchtstroken en bij percelen met veel broedende vogels het uitstellen van de maaidatum. Vanaf 2010 is het beheer voor akkervogels geïntensiveerd. In 2015 is er in het werkgebied ruim 70 ha akkervogelbeheer. Daarvan is ca. 10 ha ingezaaid is met een mengsel van granen welke niet worden geoogst, de zgn. wintervoedselveldjes. In de herfst en winter bieden deze percelen het voedsel voor overwinterende of doortrekkende vogels.

Bufferzones voor schoon water

In verenigingsverband worden ook en aantal bufferzones langs waterlopen beheerd. Het betreft zones die moeten voorkomen dat er meststoffen en chemische bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater komen. De bufferzones vormen een ‘functionele biodiversiteitszone’. Dat wil zeggen in de zones kunnen lieveheersbeestjes, zweef- en andere vliegen zich goed ontwikkelen. Deze insecten dragen op hun beurt bij aan de bestrijding van luizen in de cultuurgewassen. Er zijn dan minder chemisch middelen in de gewassen nodig om de luizen te bestrijden.

Landschapselementen

Naast het akker- en weidevogelbeheer wordt door leden van de vereniging aan landschapsbeheer gedaan. In de 19e eeuw zijn veel kleigaten gegraven in het gebied. De klei werd toen benut als meststof, gebruikt om dijkjes op te hogen en voor vloeren van schuren. De meeste van deze kleigaten zijn in de vijftig- en zestigerjaren van de vorige eeuw gedempt. De vereniging probeert de kleigaten die thans nog aanwezig zijn te behouden. Ter vervanging van dicht gemaakte kleigaten heeft de vereniging enkele nieuwe kleigaten laten graven.

Samenwerking

Vereniging Ons Belang is opgericht om te werken aan natuur op- en in de omgeving van de agrarische bedrijven. Daarbij gaat het ook om de economie van de bedrijven. De vereniging werkt met en voor haar leden. Om doelen op het gebied van natuurbeheer en leefbaarheid van het gebied goed te kunnen realiseren streeft de vereniging zoveel mogelijk naar samenwerking met andere organisaties.